Tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei) là đối tượng nuôi phổ biến và mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người nuôi. Tuy nhiên, để đạt được năng suất tối ưu và hạn chế rủi ro, việc tuân thủ đúng quy trình nuôi tôm từ khâu chuẩn bị đến thu hoạch là yếu tố quyết định thành công. Bài viết này Chế Phẩm Thông Minh sẽ hướng dẫn chi tiết từng bước trong quy trình nuôi tôm thẻ chân trắng, giúp bạn nắm vững kỹ thuật nuôi tôm chuyên nghiệp.

Tổng quan về tôm thẻ chân trắng và lợi thế nuôi trồng

Đặc điểm sinh học của tôm thẻ chân trắng

Tôm thẻ chân trắng có nguồn gốc từ vùng biển Thái Bình Dương phía Tây Nam Mỹ, được đặc trưng bởi thân hình dài, màu trắng đục và chân hơi trong suốt. Loài tôm này có khả năng thích nghi tốt với nhiều môi trường nuôi khác nhau, từ nước lợ đến nước ngọt, và chịu được biên độ dao động nhiệt độ, độ mặn rộng hơn so với nhiều loài tôm khác.

Ưu điểm khi nuôi tôm thẻ chân trắng so với các loài tôm khác

Tôm thẻ chân trắng được ưa chuộng bởi nhiều ưu điểm vượt trội:

• Tốc độ sinh trưởng nhanh, có thể đạt kích cỡ thương phẩm trong 3-4 tháng

• Khả năng thích nghi cao với môi trường nuôi đa dạng

• Chịu được mật độ nuôi cao, từ 80-150 con/m²

• Tỷ lệ sống cao, có thể đạt 80-90% nếu áp dụng đúng kỹ thuật

• Tiết kiệm chi phí thức ăn hơn với hệ số FCR thấp (1.2-1.5)

• Thị trường tiêu thụ rộng lớn, giá trị kinh tế cao

Bước 1: Chuẩn bị ao nuôi tôm theo tiêu chuẩn

Thiết kế và xây dựng ao nuôi tôm hiệu quả

Ao nuôi tôm thẻ chân trắng lý tưởng cần đáp ứng các tiêu chuẩn:

• Diện tích từ 2.000-5.000m² là phù hợp để dễ quản lý

• Chiều sâu nước từ 1,2-1,5m, đáy ao có độ dốc 1-2% về phía cống thoát

• Bờ ao được đắp chắc, cao hơn mực nước từ 0,5-0,7m

• Lắp đặt hệ thống sục khí đầy đủ, bố trí đều khắp ao (1 máy quạt nước/500-1.000m²)

• Có ao chứa và ao lắng xử lý nước trước khi đưa vào ao nuôi

Kỹ thuật tẩy dọn và xử lý nền đáy ao

Sau mỗi vụ nuôi, việc tẩy dọn và xử lý đáy ao là bước không thể bỏ qua:

• Tháo cạn nước, phơi đáy ao 7-10 ngày để oxy hóa các chất hữu cơ

• Cào và loại bỏ lớp bùn đen, tích tụ chất hữu cơ

• Sử dụng vôi CaO với liều lượng 10-15kg/100m² để diệt khuẩn và nâng pH

• Áp dụng Chế phẩm EM gốc dạng dung dịch để phân hủy chất hữu cơ tồn dư, cải tạo nền đáy. Tìm hiểu thêm về Chế phẩm EM gốc tại đây hoặc liên hệ để được tư vấn giải pháp phù hợp.

>> Xem thêm: Cách xử lý nước trong ao tôm hiệu quả tiết kiệm chi phí

Cải tạo và chuẩn bị môi trường nước

Sau khi tẩy dọn đáy ao, tiến hành chuẩn bị môi trường nước:

• Lấy nước qua túi lọc mịn (40-60μm) để ngăn sinh vật gây hại

• Xử lý nước bằng chlorine 30ppm hoặc iodine 20ppm, sau đó trung hòa

• Bón vôi dolomite 8-10kg/100m² để ổn định pH và tăng độ kiềm

• Gây màu nước bằng phân hữu cơ hoặc phân vô cơ với tỷ lệ N:P:K = 16:16:8

• Bổ sung Men vi sinh xử lý nước ao nuôi để tạo môi trường vi sinh có lợi, phân hủy chất độc hại. Liên hệ ngay để được tư vấn giải pháp xử lý nước phù hợp với điều kiện ao nuôi của bạn.

Bước 2: Chọn và thả giống tôm đúng cách

Tiêu chí nhận biết và lựa chọn con giống chất lượng

Chất lượng con giống quyết định lớn đến hiệu quả vụ nuôi:

• Chọn giống tôm PL12-15 từ trại giống uy tín, có chứng nhận sạch bệnh

• Tôm khỏe có màu sắc trong, đều màu, đuôi xòe đều, bơi ngược dòng nước

• Kiểm tra tỷ lệ sống khi sốc formol 100-200ppm trong 30 phút (tỷ lệ sống >95%)

• Kiểm tra ngoại hình: không dị hình, kích cỡ đồng đều, không có dấu hiệu bệnh

• Nên kiểm tra PCR cho các bệnh nguy hiểm: đốm trắng, EMS/AHPND, EHP

Quy trình thả giống an toàn và đúng mật độ

Thả giống đúng cách giúp tôm nhanh thích nghi và giảm tỷ lệ chết:

• Mật độ thả phù hợp: 80-120 con/m² đối với nuôi thâm canh

• Chọn thời điểm thả vào buổi sáng sớm hoặc chiều muộn, tránh nắng gắt

• Thực hiện cân bằng nhiệt độ và độ mặn giữa túi tôm giống và nước ao (15-20 phút)

• Thả tôm từ từ theo nhiều điểm trong ao, tránh tập trung một chỗ

• 3-5 ngày đầu, hạn chế thay nước, cho ăn ít, tăng dần để tôm thích nghi

Bước 3: Kỹ thuật quản lý chất lượng nước trong ao nuôi

Các thông số nước cần kiểm soát thường xuyên

Chất lượng nước là yếu tố quyết định sức khỏe của tôm và hiệu quả nuôi:

• Nhiệt độ: Duy trì ở mức 28-32°C, tránh dao động quá 3°C/ngày

• pH: Duy trì ở mức 7.5-8.5, kiểm tra sáng sớm và chiều muộn

• Độ kiềm: 80-150mg/L CaCO₃, bổ sung vôi dolomite nếu thấp

• Oxy hòa tan: Duy trì >4mg/L, tăng cường sục khí vào sáng sớm

• Độ mặn: 10-20‰ là lý tưởng, có thể điều chỉnh theo vùng nuôi

• Các chỉ số NH₃ <0.1mg/L, NO₂ <0.05mg/L, H₂S <0.05mg/L

Phương pháp cải thiện và duy trì chất lượng nước tối ưu

Để duy trì môi trường nước tốt, cần áp dụng các biện pháp:

• Thay nước định kỳ 7-10 ngày/lần, thay 20-30% lượng nước

• Sử dụng quạt nước 24/24 giờ hoặc theo lịch (6h-9h, 14h-16h, 22h-5h)

• Sử dụng vôi dolomite định kỳ 7-10 ngày/lần với liều lượng 5-8kg/100m²

• Kiểm tra các chỉ số nước thường xuyên, đặc biệt sau mưa hoặc thời tiết thay đổi

• Loại bỏ thức ăn thừa và chất thải bằng cách xi-phông đáy ao

Ứng dụng men vi sinh trong xử lý nước ao nuôi tôm

Men vi sinh xử lý nước ao nuôi đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng sinh thái ao nuôi:

• Phân hủy chất thải hữu cơ, giảm tích tụ bùn đáy

• Cân bằng hệ vi sinh, ức chế vi khuẩn gây bệnh

• Chuyển hóa các chất độc như NH₃, NO₂, H₂S thành hợp chất vô hại

• Tạo màu nước ổn định, giảm hiện tượng tảo nở hoa

• Liều lượng sử dụng: 3-5L/ha/tuần hoặc theo hướng dẫn Tìm hiểu thêm về Men vi sinh xử lý nước ao nuôi tại đây hoặc liên hệ ngay để được tư vấn giải pháp phù hợp với điều kiện ao nuôi của bạn.

>> Xem thêm: Các loại men vi sinh dành cho tôm

Bước 4: Chế độ cho ăn và dinh dưỡng cho tôm

Lịch cho ăn và định lượng thức ăn theo giai đoạn phát triển

Chế độ dinh dưỡng hợp lý giúp tôm tăng trưởng tốt và giảm chi phí thức ăn:

• Giai đoạn 1-30 ngày: Cho ăn 4-6 lần/ngày, thức ăn 40-42% protein

• Giai đoạn 31-60 ngày: Cho ăn 4 lần/ngày, thức ăn 38-40% protein

• Giai đoạn 61 ngày đến thu hoạch: Cho ăn 3-4 lần/ngày, thức ăn 35-38% protein

Định lượng thức ăn theo công thức:

• Tuần đầu: 0.5-1kg thức ăn/100.000 PL/ngày, tăng dần theo ngày

• Từ tuần thứ 2: Lượng thức ăn = 3-5% khối lượng tôm × số lượng tôm ước tính

• Điều chỉnh lượng thức ăn dựa trên kiểm tra sàng ăn sau 2 giờ cho ăn

Bổ sung dinh dưỡng và men vi sinh tăng cường tiêu hóa

Bổ sung Men vi sinh tiêu hóa cho tôm mang lại nhiều lợi ích:

• Tăng cường khả năng tiêu hóa, hấp thu dinh dưỡng

• Giảm hệ số FCR, tiết kiệm chi phí thức ăn 10-15%

• Tăng cường hệ miễn dịch, giảm stress cho tôm

• Giảm lượng chất thải ra môi trường, cải thiện chất lượng nước

• Sử dụng định kỳ 3-5 ngày/lần hoặc trộn vào thức ăn theo tỷ lệ khuyến cáo

Cách theo dõi sức khỏe tôm qua thói quen ăn

Thói quen ăn của tôm phản ánh trực tiếp sức khỏe đàn tôm:

• Kiểm tra sàng ăn sau 2 giờ: Tôm khỏe sẽ ăn hết 90-100% thức ăn

• Quan sát màu sắc ruột tôm: Ruột đầy, màu đen hoặc nâu là dấu hiệu tốt

• Đánh giá qua lần lột xác: Tôm khỏe lột xác đồng loạt, vỏ cứng, không mềm

• Theo dõi hoạt động của tôm: Tôm khỏe bơi nhanh, phản xạ tốt khi kích thích

• Nếu tôm giảm ăn >30% cần kiểm tra ngay môi trường và sức khỏe tôm

Bước 5: Phòng và kiểm soát dịch bệnh trên tôm

Nhận biết các bệnh phổ biến trên tôm thẻ chân trắng

Nhận biết sớm dấu hiệu bệnh giúp xử lý kịp thời:

• Bệnh đốm trắng (WSSV): Tôm có đốm trắng trên vỏ, bỏ ăn, bơi lờ đờ

• Bệnh hoại tử gan tụy (AHPND/EMS): Gan tụy nhạt màu, teo nhỏ, tôm chết đột ngột

• Bệnh phân trắng (WFD): Phân tôm màu trắng, ruột trống rỗng

• Bệnh đường ruột (EHP): Tôm chậm lớn, ruột có màu trắng đục

• Bệnh đỏ thân: Tôm có màu đỏ ở thân, đuôi và phụ bộ

Biện pháp phòng bệnh chủ động và hiệu quả

Phòng bệnh là biện pháp hiệu quả và tiết kiệm chi phí hơn chữa bệnh:

• Tuân thủ nghiêm ngặt quy trình chuẩn bị ao và chọn giống sạch bệnh

• Sử dụng thường xuyên Men vi sinh xử lý nước và Men vi sinh tiêu hóa

• Bổ sung vitamin C, khoáng chất định kỳ 7-10 ngày/lần

• Duy trì các thông số môi trường ổn định, tránh stress cho tôm

• Kiểm tra sức khỏe tôm thường xuyên, 3-5 ngày/lần

Tìm hiểu thêm về giải pháp phòng bệnh tổng thể cho tôm tại đây hoặc liên hệ để được tư vấn cụ thể.

Xử lý khi tôm có dấu hiệu bệnh

Khi phát hiện dấu hiệu bất thường, cần xử lý ngay:

• Giảm lượng thức ăn 30-50%, tăng cường sục khí

• Thay nước 30-40% để cải thiện môi trường

• Sử dụng các chế phẩm sinh học chuyên dụng theo hướng dẫn

• Bổ sung Men vi sinh tiêu hóa với liều gấp đôi thông thường

• Trong trường hợp nghiêm trọng, tham khảo ý kiến chuyên gia hoặc thu hoạch sớm

Bước 6: Thu hoạch và bảo quản tôm đúng cách

Thời điểm thu hoạch lý tưởng

Thu hoạch đúng thời điểm giúp đạt hiệu quả kinh tế cao nhất:

• Thời gian nuôi từ 90-120 ngày tùy mục tiêu kích cỡ

• Kích cỡ thương phẩm phổ biến: 30-40 con/kg hoặc 40-60 con/kg

• Thu hoạch vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để đảm bảo chất lượng

Kỹ thuật thu hoạch giữ được chất lượng tôm

Thu hoạch đúng kỹ thuật giúp giữ chất lượng và giá trị tôm:

• Giảm mực nước ao xuống 30-40cm trước khi thu hoạch

• Sử dụng lưới thu có mắt lưới phù hợp với kích cỡ tôm

• Thu hoạch nhanh và nhẹ nhàng để tôm không bị stress và tổn thương

Bảo quản sau thu hoạch

Bảo quản đúng cách giúp duy trì chất lượng tôm tươi:

• Ngâm tôm trong nước đá ngay sau khi thu (tỷ lệ đá:tôm = 1:1)

• Phân loại kích cỡ và đóng gói nhanh chóng

• Vận chuyển trong thùng cách nhiệt với nhiệt độ 0-4°C

• Tránh ánh nắng trực tiếp và va đập trong quá trình vận chuyển

Những lỗi thường gặp trong quy trình nuôi tôm và cách khắc phục

Người nuôi tôm thường mắc một số lỗi ảnh hưởng đến hiệu quả:

• Chủ quan trong khâu chuẩn bị ao: Cần tuân thủ nghiêm ngặt quy trình tẩy dọn, cải tạo

• Thả tôm với mật độ quá cao: Nên thả với mật độ phù hợp điều kiện kỹ thuật và kinh nghiệm

• Cho ăn thừa hoặc thiếu: Cần điều chỉnh dựa trên kiểm tra sàng ăn và tình trạng tôm

• Bỏ qua kiểm tra thông số nước: Nên kiểm tra ít nhất 1-2 lần/ngày

• Phản ứng chậm khi có dấu hiệu bất thường: Cần theo dõi sát và xử lý kịp thời

• Sử dụng hóa chất không đúng cách: Ưu tiên giải pháp sinh học, tuân thủ hướng dẫn

Tổng kết: Bí quyết thành công với quy trình nuôi tôm thẻ chân trắng

Để thành công với quy trình nuôi tôm thẻ chân trắng, người nuôi cần:

• Tuân thủ nghiêm ngặt từng bước trong quy trình kỹ thuật nuôi tôm

• Chủ động phòng bệnh thay vì đợi đến khi phải chữa bệnh

• Áp dụng đồng bộ các giải pháp sinh học như Men vi sinh tiêu hóa, Men vi sinh xử lý nước và Chế phẩm EM gốc

• Theo dõi, ghi chép và đúc rút kinh nghiệm sau mỗi vụ nuôi

• Cập nhật kiến thức, kỹ thuật mới và tham khảo ý kiến chuyên gia

Liên hệ ngay với chúng tôi để được tư vấn giải pháp toàn diện cho mô hình nuôi tôm của bạn, từ chuẩn bị ao đến thu hoạch, cùng với các sản phẩm men vi sinh chất lượng cao giúp tăng năng suất và giảm thiểu rủi ro trong quá trình nuôi.